دلایل عدم میوه دهی درختان

در فصل برداشت، باغداران بی صبرانه یا در حال برداشت میوه از درختان میوه هستند، یا منتظر اولین برداشت فصل هستند. ولی در این میان تعدادی از باغداران محصولات کمتری از درختان باغ خود برداشت می کنند. به نظر شما چرا یک درخت گل می دهد ولی میوه نمی دهد؟ چگونه می توان آن را اصلاح کرد؟ دلایل عدم میوه دهی درختان چیست؟ ما در این مقاله می خواهیم به این سوالات پاسخ دهیم و تمامی دلایلی که ممکن است علت عدم میوه دهی درختان باشد را مورد بررسی قرار دهیم.

شکوفه یا میوه ندادن درخت، ممکن است به دلایل متعددی اتفاق بیفتد. به اندازه انواع درختان میوه دلایلی برای میوه ندادن این درختان وجود دارد. در این مقاله، ما بر روی مواردی از اساسی‌ترین نیازهای درختان میوه تمرکز کرده و به رایج‌ترین مسائل و راه‌حل‌های مربوط به تولید میوه می‌پردازیم.

مهمترین دلایل عدم میوه دهی درختان در اینجا باختصار بررسی می شوند:

قدرت درخت

بدون شک دلیل شماره یک عدم باردهی درختان، قدرت نامناسب درخت است. درختان سرزنده تمام انرژی خود را صرف رشد چوب می کنند و جوانه گل تولید نمی کنند. به طور معمول، این امر به دو دلیل رخ می دهد: کوددهی و هرس بیش از حد. کاربرد میزان بالای کود نیتروژن نیز باعث تحریک رشد بیش از حد شده و درنتیجه قوتی برای گیاه جهت رشد رویشی باقی نمی ماند.

سن درخت

به طور متوسط ​​درختان میوه خریداری شده از نهالستان یک تا دو ساله هستند. بعد از کاشت بسته به نوع درخت، چند سال ممکن است طول بکشد تا درخت به بار بنشیند. مثلاً درختان سیب  به مدت ۵ سال و درختان گلابی و درختان آلو شش سال زمان می برد تا میوه بدهند. لذا نمی توانید انتظار داشته باشید که درخت میوه ای که سال گذشته از نهالستان به باغ انتقال داده اید، به این زودی ها به ثمر بنشیند.

گرده‌افشانی

گل دهی معمولا در بهار قبل از ظهور برگ ها رخ می دهد. اما تنها گل دهی کافی نیست و پس از گل دهی مشکلات دیگری نیز ممکن است بوجود آید که مانع از میوه دهی درختان شود. گل ها بعد از شکوفا شدن نیاز به گرده افشانی دارند. اگر گرده‌افشانی صورت نگیرد درخت ممکن است شکوفه بدهد، اما به‌احتمال زیاد میوه‌ای تولید نمی‌کند. برخی از درختان میوه از جمله زردآلو و انواع خاصی از آلو، خود بارور هستند. آن ها برای گرده افشانی نیازی به گرده های درخت دیگری ندارند. اما اگر درخت خودگرده‌افشان نباشد، برای گرده افشانی به درخت گرده‌افشان سازگار در نزدیک خود و همچنین، عوامل گرده‌افشان مانند زنبورها، پرندگان و باد احتیاج دارد. زنبورهای عسل اصلی ترین روش برای انتقال گرده گل ها هستند. هر چیزی که در فعالیت زنبورعسل تداخل ایجاد کند، مانند حشره کش ها، باد شدید یا باران یا هوای سرد سبب کاهش گرده افشانی می شود. نشانه اصلی گرده افشانی ناقص این است که گیاهان گل های زیادی تولید می کنند، اما به سختی میوه می دهند.

 اگر فعالیت زنبورها مشکلی نداشته باشد، گرده افشانی متقابل ناکارآمد ممکن است علت عدم میوه دهی باشد. برای اینکه گرده افشانی متقاطع مؤثر باشد، باید دو گونه مختلف از یک درخت میوه بکارید و دوره‌های شکوفه‌دهی هر دو واریته باید با هم همپوشانی داشته باشند زیرا برای تولید میوه، گل ها باید گرده های سالم را در زمان مناسب دریافت کنند. بنابراین اگر می خواهید درختتان میوه بدهد باید دو رقم مختلف بکارید. همچنین گونه هایی وجود دارند که گرده های عقیم تولید می کنند و لذا برای میوه دهی باید حداقل با دو رقم دیگر کاشته شوند. هلو، شلیل، گیلاس و اکثر آلوها خود ثمر هستند، لذا برای تولید میوه فقط یک رقم از آنها کافی است.

درجه حرارت و سرمازدگی

یکی دیگر از دلایل اصلی تولید نامناسب میوه ، سرمازدگی است. هنگامی که جوانه های گل شروع به رشد کرده و روی درختان میوه متورم می شوند، خطر آسیب سرمازدگی وجود دارد. در این زمان گل ها همچنان به طور معمول باز می شوند، اما نمی توانند میوه بدهند. هرگه بعد از یخبندان در اواخر بهار مرکز گل ها را قهوه ای تیره تا سیاه ببینید آسیب مشهود است. گلهای درختان میوه به سرماهای دیررس بهاره حساس هستند. دمای زیر 02 درجه سانتیگراد مانع از تشکیل میوه می شود. در سال هایی که در بهار یخبندان وجود دارد، اولین درختانی که گلهای آن ها آسیب می بیند، درختان زردآلو هستند. درخت سیب یکی از درختان میوه ای است که دیرتر از بقیه درختان شکوفا می شود و این موضوع یکی از دلایل محبوبیت درخت سیب در آب و هوای سرد است. در صورتی که درختانی با گل های زودرس دارید و احتمال سرمازدگی وجود دارد، می توانید آن ها را با ورق های پلاستیکی یا با ایجاد دود در باغ و روش های دیگر از سرمازدگی محافظت کنید. البته سرمازدگی همیشه برای به ثمر رساندن درختان میوه چیز بدی نیست. بعضی از انواع درختان به مقدار مشخصی سرما نیاز دارند تا شکوفا شوند مانند مرکبات.

می توانید با کاشت درختان در نقاط مناسب و انتخاب گونه هایی که سازگارتر با منطقه کاشت شما هستند، خسارت سرمازدگی را به حداقل برسانید. مناطقی که کمی مرتفع یا نزدیکتر به خانه شما هستند، محافظت بهتری در برابر آسیب یخ زدگی ارائه می دهند. درختان میوه‌ای که دیرتر شکوفا می‌شوند برای مناطقی که احتمال سرمازدگی وجود دارد مناسب‌تر هستند. هرچند درختان برای تولید میوه باید سرمای کافی دریافت کنند و به عبارتی نیاز سرمایی آن‌ها برآورده شود. اگر درخت به منطقه شما سازگار باشد اما نیاز سرمایی آن برآورده نشود، تولید میوه آن کاهش می‌یابد. به‌عنوان‌مثال اکثر درختان هلو نیاز سرمایی کمی دارند، بیشتر درختان سیب نیاز سرمایی متوسط و بیشتر درختان گلابی نیاز سرمایی بالایی دارند.

اما فقط دمای سرد در زمستان نیست که باید در نظر بگیرید. بی نظمی آب و هوا هم در میزان میوه دهی موثر است. هوای گرم موقتی در زمستان می تواند جوانه های گل را فریب دهد تا فکر کنند بهار است و هنگامی که دمای سرد برگردد، جوانه ها آسیب می بینند و لذا سرمای دیررس سبب از بین رفتن شکوفه‌های درخت شده و درخت دیگر نمی‌تواند محصولی برای برداشت آن سال تولید کند.  به همین ترتیب، اگر پس از باز شدن گل ها در بهار یخبندان پیش بیاید، درختان میوه شما در آن سال میوه نمی دهند.

کوددهی و تاثیر مواد غذایی بر درخت

در بسیاری مواقع کوددهی صحیح به معنای برقراری تعادل در مواد غذایی خاک است. درختان میوه باید بدرستی تغذیه شوند. اما کوددهی و بارور کردن بیش از حد خاک ، بیش از آنکه مفید باشد، آسیب می رساند. دلایل عدم میوه دهی درختان می تواند همین استفاده نادرست و نابجا از کود باشد. کوددهی بیش از حد یا ناکافی باعث می شود گیاهان، میوه کمتری تولید کنند یا اصلاً بارور نشوند. مثلاً نیتروژن بیش از حد باعث افزایش رشد رویشی و تولید شاخ و برگ زیادی می شود و گیاه به مرحله گلدهی نمی رود و در آخر شما با یک درخت پر از برگ و شاخه و بدون میوه مواجه خواهید شد. 

كمپوست و کود حیوانی پوسیده شده، امن ترين نوع کود می باشند. زيرا يك كود طبيعي می باشند که به تدریج مواد غذایی آن آزاد می شود. آن ها مواد مغذی را با سرعت ثابت آزاد می کنند و ساختار خاک را بهبود می بخشند. درخت را تقویت می کنند و موجبات رشد خوب و ایجاد محصول با کیفیت را فراهم می آورند. در هر زمان می توانید سطح خاک اطراف درختان را کوددهی کنید، اما بهترین زمان برای این کار در بهار یا پاییز است. با استفاده درست و به‌موقع از کودها  بر اساس آزمایش خاک که مشخص می کند خاک به کدام عناصر غذایی نیاز دارد و کدام مواد غذایی را بمقدار زیاد دارد، کمک زیادی به رشد رویشی و زایشی گیاه می کنید. با کاربرد کودهایی که به رشد زایشی و گل‌دهی درخت و گرده‌افشانی کمک می‌کنند (مانند فروت ست) می‌توان مشکل کمبود عناصر غذایی در خاک را برطرف کرد. اگر تجزیه و تحلیل خاک امکان پذیر نباشد ، برای جلوگیری از کوددهی بیش از حد ، استفاده از کمپوست و مالچ کاه سبب بهبود کیفیت اکثر باغ های خانگی می شود. بهتر است کمپوست را سبک کنید و بیشتر از مالچ کاه استفاده کنید.

هرس

اگر مطمئن هستید که مشکلی بابت کوددهی بیش از حد وجود ندارد، هرس سنگین در پاییز یا زمستان می تواند عامل عدم میوه دهی درختان میوه باشد. هرس سنگین رشد بیش از حد چوب را در بهار تحریک میکند. درختان میوه – به استثنای مرکبات و آلو و گیلاس– باید هر زمستان هرس شوند. بهترین زمان برای هرس درختان مرکبات بلافاصله پس از برداشت در زمستان تا اوایل بهار است. و در مورد آلو و گیلاس ، از آنجاکه بیماری در زمستان به زخم های باز روی آن ها وارد می شود، لذا برای این درختان، هرس در بهار یا تابستان انجام می شود. درختانی که به‌طور اصولی و منظم هرس می‌شوند میوه‌های باکیفیت‌تری تولید می‌کنند. جوانه‌های میوه دِه تمایل دارند روی شاخه‌هایی تشکیل شوند که دارای گردش هوای مناسب باشند و نور کافی دریافت کنند. هرس درختان منجر می شود هوا و نور به تمام قسمت های گیاه برسد. این امر موجب تقویت میوه دهی می شود و سبب تحریک رشد بافت های جدید و شاداب شدن و تقویت درخت می شود. با عمل هرس ، جوانه ها و شاخه هایی را که از بین رفته اند یا به بیماری یا آفت دجار شده اند را از درخت می توان جدا کرد. این هدف اصلی هرس است. هنگام هرس  باید تعادل را رعایت کرد. زیرا هرس سنگین باعث می‌شود که درخت بیشتر رشد رویشی داشته باشد و کمتر میوه دهد. قطع بی رویه سرشاخه ها ، موجب به تاخیر انداختن گلدهی و باردهی می شود. هرس سبک نیز می‌تواند به تولید بیش‌ازحد شاخه‌های میوه‌دار کمک کند که باعث تولید بار بیش‌ازحد و ریزش شدید میوه می‌شود.

علف های هرز

از دیگر دلایل عدم میوه دهی درختان را می توان علف های هرز بیان کرد. علف های هرز در آب و مواد مغذی موجود در خاک با درختان میوه رقابت می کنند. بنابراین چند سال اول پس از کاشت، آن ها را از درخت دور نگه دارید تا درختان رشد کنند و بتوانند با ایجاد سایه از رشد علف های هرز جلوگیری کنند. مالچ باغ یک عامل موثر هم برای حفظ رطوبت خاک و هم برای جلوگیری از رشد علف های هرز است.

بیماری ها

قارچ های بیمارگر عامل بسیاری از بیماری های درخان میوه هستند. قارچ ها می توانند به گلها آسیب بزنند و در آن سال میوه ها را از بین ببرند. در صورت مواجه از یک قارچ کش مناسب استفاده کنید و در زمان مناسب آن را اسپری کنید. از سمپاشی در زمان شکوفایی و گرده افشانی خودداری کنید. زیرا این امر می تواند حشرات مفید و زنبورهای گرده افشان را از بین ببرد.

حمله آفات

برخی از آفات مانند شته ها میتوانند باعث ریزش میوه ها و گلها شوند. سمپاشی های زمستانه بر روی درختان به عنوان یک روش کنترل میتواند جلوی خسارت این آفات را روی شاخه ها بگیرد.

سال آوری

باغداران غالباً شکایت دارند که درختان آن ها یک سال بمقدار زیادی میوه می دهند که گاهی اوقات شاخه ها زیر وزن آن می شکنند و پس از آن برای یکی دو سال دیگر میوه ای تولید نمی کنند. این اتفاق غیر معمول نیست و پدیده ای است که تحت عنوان “سال آوری” شناخته می شود، برای اجتناب از این پدیده، باید هر ساله میوه ها تنک شده و میوه های اضافی از روی درخت حذف گردند. این عملیات یکی از بهترین راهکارها برای جلوگیری از سال آوری درختان میوه محسوب می شود. اما این موضوع هم هست که درختانی که در حال مرگ هستند در سالهای اخر عمرشان به شدت باردهی میکنند تا نسل خود را حفظ کنند .

فاصله‌گذاری

درختان میوه‌ای که بیش‌ازحد نزدیک به یکدیگر کاشته شده‌اند، برای تأمین مواد مغذی و نور با یکدیگر رقابت می‌کنند. لذا باید درختان را به‌گونه‌ای هرس کنید تا قادر به دریافت نور کافی باشند. همچنین اطمینان حاصل کنید که درختان مواد غذایی کافی از خاک دریافت می‌کنند و فضای کافی برای رشد و شکوفایی دارند.

دلایل دیگر

اگر درخت شما بیش‌ازحد بار داشته باشد، ممکن است باعث ریزش زودرس میوه یا ریز و بی‌کیفیت شدن میوه‌ها شود. همچنین اگر درخت شما شاخ ‌و برگ کمی داشته باشد (که می‌تواند ناشی از تنش، آب‌وهوا ، قرار گرفتن در معرض آفتاب ناکافی یا سایر عوامل ضعیف کننده مانند حیوانات، آفات یا بیماری‌ها باشد). می تواند باعث ریزش زودرس میوه شود.

منابع:

1. No Fruit on Your Tree? Here’s Why –Main Independent Journal. https:// www. mariaj.com
2. Home Orchrds: Why Is There No Fruit in My Tree? https:// extension.psu.edu
3. Why Won’t My Fruit Tree Bear Fruit: https:// www.thespruce.com
4. Five Solutuion for Unproductive Fruit Trees. https:// www.growing.com
5. Why Aren’t My Gruit Trees Setting Fruit? https:// gardeningwhich.co.uk
6. How to Determine Why Your Fruit Tree Isn’t Producing Fruit. https:// www.farmand diary.com
7. Apple Tree Fruiting. Why an Apple Tree Does Not Bear Fruit. https://www.gardeningknowhow.com