بیماری‌های قارچی در درختان و درختچه‌های فضای سبز

بیماری‌های قارچی در درختان و درختچه‌های فضای سبز یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده سلامت گیاهان هستند که می‌توانند باعث کاهش رشد، ریزش برگ، پوسیدگی چوب و حتی خشکیدگی کامل گیاه شوند. قارچ‌ها به دلیل توانایی بالای تکثیر و سازگاری با شرایط مختلف محیطی، به سرعت در فضای سبز گسترش می‌یابند. شناسایی به‌موقع علائم و استفاده از روش‌های کنترل اصولی، کلید مدیریت این بیماری‌هاست.

چرا بیماری‌های قارچی اهمیت دارند؟

کاهش زیبایی و طراوت فضای سبز شهری

تضعیف گیاهان و کاهش مقاومت آن‌ها در برابر آفات

افزایش هزینه‌های نگهداری و مبارزه

احتمال خشکیدگی گسترده درختان در صورت عدم کنترل

شایع‌ترین بیماری‌های قارچی در درختان و درختچه‌های فضای سبز

سفیدک پودری (Powdery Mildew)

علائم: پوشش سفید و پودری روی برگ‌ها و ساقه‌ها، پیچیدگی و زرد شدن برگ‌ها.

گیاهان حساس: بلوط، افرا، رز و برخی درختچه‌های زینتی.

کنترل: هرس شاخه‌های آلوده، افزایش جریان هوا، استفاده از قارچ‌کش‌های مناسب.

سفیدک دروغین (Downy Mildew)

علائم: لکه‌های زرد یا قهوه‌ای روی سطح برگ و پوشش خاکستری-سفید در زیر برگ.

گیاهان حساس: درختچه‌های زینتی، تاک، برخی گونه‌های گل‌دار.

کنترل: آبیاری در ساعات صبح، استفاده از قارچ‌کش‌های مسی یا سیستمی.

پوسیدگی ریشه و طوقه (Root and Collar Rot)

علائم: پژمردگی ناگهانی، زرد شدن برگ‌ها، پوسیدگی قهوه‌ای یا سیاه در ناحیه ریشه و طوقه.

قارچ‌های عامل: Phytophthora و Fusarium.

کنترل: ضدعفونی خاک، استفاده از قارچ‌کش‌های سیستمیک، اجتناب از آبیاری بیش از حد.

زنگ درختان (Rust Diseases)

علائم: لکه‌های نارنجی یا قرمز روی برگ‌ها و ساقه‌ها.

گیاهان حساس: صنوبر، کاج، گل رز و برخی درختچه‌های فضای سبز.

کنترل: حذف برگ‌های آلوده، استفاده از قارچ‌کش‌های اختصاصی.

لکه‌برگی قارچی (Leaf Spot Diseases)

علائم: ایجاد لکه‌های قهوه‌ای یا سیاه روی برگ‌ها که ممکن است به هم متصل شوند.

گیاهان حساس: درختان میوه‌ای و زینتی مانند افرا، نارون و سپیدار.

کنترل: هرس برگ‌های آلوده، جمع‌آوری برگ‌های ریخته شده، استفاده از قارچ‌کش‌های تماسی.

پوسیدگی چوب (Wood Decay Fungi)

علائم: تشکیل قارچ‌های چوبی (مانند کلاهک‌های قارچی) روی تنه درختان، کاهش استحکام چوب، شکستن شاخه‌ها.

کنترل: حذف بخش‌های پوسیده، جلوگیری از زخم شدن تنه، در موارد شدید قطع درخت برای جلوگیری از خطر سقوط.

روش‌های کنترل بیماری‌های قارچی در درختان و درختچه‌ها

✅ کنترل فرهنگی

آبیاری مناسب و جلوگیری از رطوبت بیش از حد خاک.

هرس اصولی شاخه‌ها برای بهبود تهویه هوا.

ضدعفونی ابزارهای باغبانی پس از هر بار استفاده.

✅ کنترل بیولوژیک

استفاده از قارچ‌های مفید مانند Trichoderma برای مهار قارچ‌های بیماری‌زا.

بهره‌گیری از باکتری‌های آنتاگونیست در خاک.

✅ کنترل شیمیایی

استفاده هدفمند از قارچ‌کش‌های مسی، سیستمی یا تماسی در مراحل اولیه بیماری.

رعایت دوز مصرفی و زمان‌بندی دقیق برای جلوگیری از مقاومت قارچی.

اهمیت مدیریت تلفیقی بیماری‌ها

مدیریت تلفیقی (IPM) شامل استفاده همزمان از روش‌های فرهنگی، بیولوژیک و شیمیایی است که باعث می‌شود ضمن کنترل بیماری‌های قارچی، آسیب کمتری به محیط زیست و سلامت انسان‌ها وارد شود.

جمع‌بندی

بیماری‌های قارچی در درختان و درختچه‌های فضای سبز از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده سلامت گیاهان محسوب می‌شوند. تشخیص به‌موقع علائم، رعایت اصول نگهداری و استفاده از قارچ‌کش‌ها یا عوامل بیولوژیک، بهترین راه برای پیشگیری و کنترل این بیماری‌هاست. به کارگیری مدیریت تلفیقی نه‌تنها به کنترل مؤثر بیماری‌ها کمک می‌کند، بلکه در حفظ پایداری فضای سبز و سلامت محیط زیست نیز نقش اساسی دارد.