بیماری بوته میری جالیز، روش های پیشگیری و درمان آن

هدف از بررسی بیماری های سبزی و صیفی انتخاب روش های اقتصادی مناسب و آسان برای مبارزه با بیماری

های این دسته از گیاهان می باشد.

بیماری بوته میری جالیز ( مرگ گیاهچه ) در اثر ابتلا به قارچ گونه های Phytophthora sp.  و sp. Pythium  

در گیاهان جالیزی مانند : خیار، انواع خربزه ، هندوانه، کدو ، بامیه و ... ایجاد می شود که در صورت استفاده نکردن از روش های پیشگیری وکنترل نکردن بیماری می تواند خسارات قابل توجهی را به محصولات وارد نماید. هر چند بیماری می تواند در اثر قارچ های خاکزاد دیگری چون فوزاریوم ، اسکلروتیوم و رایزوکتونیا نیز ایجاد شود.

نشانه های بیماری :

بیماری بوته میری با توجه به وسعت پراکندگی آن در نقاط مختلف ایران و جهان می تواند باعث پوسیدگی هایی

در قسمت های ریشه ساقه و حتی پوسیده شدن اندام های ذخیره ای درگیاهان جالیزی شود. از نشانه های دیگر

این بیماری می توانیم به خرابی بذر و ضعیف شدن گیاهچه و حتی مرگ در این دسته از گیاهان اشاره کنیم.

میوه هایی نظیر سیب زمینی ،کلم و خیار هنگام حمل و زمان نگهداری در انبار نیز می توانند مورد حمله قارچ پیتیوم قرار گیرند که سبب آبکی شدن سطح داخلی آنها شده خسارات جبران ناپذیری را ببار می آورند.

بطور کلی در بیماری های قارچی گیاهان اقدامات پیشگیرانه جهت آلوده نشدن گیاه بسیار آسان تر و با صرفه تر

از روش های درمان گیاه در صورت ابتلا است و ریسک آلودگی های قارچی را بسیار کاهش می دهد.

مبارزه علیه بیماری:

روش های مبارزه با بیماری های سبزی و صیفی شامل مبارزه بیولوژیک، تناوب زراعی ،استفاده از ارقام مقاوم ،

استفاده از بذر و نشاء سالم ، مبارزه با علف های هرز میزبان، اقدامات بهداشتی ، ضد عفونی خاک و سمپاشی با استفاده از قارچکشها می باشند.

مجموعه شهر گیاه در ادامه این مقاله شما را با انواع روش های کنترل و مبارزه با بیماری بیشتر آشنا خواهد کرد.

مبارزه بیولوژیک :

مبارزه بیولوژیک شامل حذف کامل و یا قسمتی از جمعیت عوامل بیماری زا توسط موجودات زنده دیگر است .

در گیاهان جالیزی بطور کلی می توان از قارچ های مفید زیر جهت مبارزه بیولوژیک استفاده کرد :

Trichoderma harzianum یکی از قارچهای آنتاگونیست معروف است که جهت مبارزه با قارچهایی چون :

Sclerotium rolfsii و Rhizoctonia solani و غیره بکار می رود.

تناوب زراعی :

بسیاری از قارچهای خاکزی می توانند در مدت زمانی طولانی در بقایای محصول آلوده دوام بیاورند و از این طریق

به گیاه بعدی که از همان نوع محصول بوده حمله کرده و مجدد باعث ایجاد بیماری شوند.

دوری از کاشت یک گیاه در یک مزرعه در سالهای متوالی و پشت سر هم یک روش قدیمی اما بسیار موثر ، آسان

و اقتصادی جهت مبارزه علیه بیماری های جالیزی می باشد.

ارقام مقاوم به بیماریهای گیاهی :

موثرترین راه برای کاهش خسارت بیماری کاشت ارقامی از محصول می باشد که مقاوم به یک یا چند عامل بیماری

هستند.

استفاده از بذر، پیاز، قلمه، پیوند و نشاء سالم :

بهتر است از بذرها یا نشاهایی که عاری از آلودگی هستند و نیز بذرهایی که خیلی قدیمی نیستند برای کاشت صیفیجات استفاده کرد. ، بذرها را می توان به روش های مختلف ضد عفونی کرد. بطور مثال بعضی عوامل بیماریزا در اثر خیس کردن بذرها در آب 50 درجه سانتیگراد برای مدت 20 تا 25 دقیقه از بین می روند. گاهی نیز با  استفاده از برخی سموم قارچ کش مانند کاربندازیم، تبوکونازول ، دیفنوکونازول و کاپتان بذرها را ضدعفونی می کنند.

ضدعفونی خاک :

برای ضدعفونی خاک می توان از سمومی مانند متیل بروماید و واپام استفاده کرد. این کار باید تحت نظر متخصص انجام شود.

ضد عفونی به کمک نور خورشید (Soil Solarization):

می توان با استفاده از اشعه خورشید ، خاک را ضد عفونی کرد. در این روش پس از برداشت محصول و در ماههای گرم و پرنور سال پس از انجام کوددهی ، زمین را به کمک شخم تسطیح کرده و سپس آن را آبیاری سنگین می کنیم. آنگاه سطح زمین را با پلاستیک تیره می پوشانیم. دمای بالای ناشی از تابش آفتاب و گازهای متصاعد شده ناشی از تخمیر کودها بویژه کودهای دامی سبب از بین رفتن قسمت اعظم قارچ های خاکزی پاتوژن گیاهی و بذرعلف های هرز می گردد.

ضد عفونی خاک با بخار آب:

در این روش از لوله های پلی اتیلینی مشبک که در آنها آب جریان دارد استفاده کرده و روی آنها را با پلاستیک می پوشانند. آبی که از طریق لوله های مشبک روی سطح خاک پخش می شود ، بر اثر گرمای محبوس شده در زیر پلاستیک تبدیل به آب داغ شده و موجب از بین رفتن قارچ های بیماری زا و پاتوژن ها می گردند.

رو شهای ضدعفونی خاک با استفاده از گرمای خورشید و یا بخار آب ، میکروارگانیسم های خاک کمتر آسیب می بینند و لذا این روش ها با محیط زیست سازگارترند. 

روشهای شیمیائی برای مبارزه با بیماریهای سبزی و صیفی :

استفاده از قارچ کش های سیستمیک میتواند علیه  این بیماری بسیار موثر باشد زیرا این سموم از طریق برگها

و ریشه ها جذب شده و به قسمت های مختلف گیاه منتقل می شوند و آلودگی هایی که در اثر حمله قارچ ها درگیاه بوجود آمده را از بین برده و برای چند هفته و یا چند ماه گیاه را در برابر حمله عامل بیماریزا محافظت می کنند. قارچ کش هایی مانند متالاکسیل، مانکوزب ، ایپرودیون کاربندازیم و تیوفانات در این زمینه موثرند. هنگام استفاده از قارچ کش ها برای کنترل بیماری بوته میری و مرگ گیاهچه در سبزی و صیفی جات باید به دوره کارنس آنها توجه کافی مبذول داشت و از سموم بادوام که دارای دوره کارنس بالایی هستند استفاده ننمایید.