آیا موسیقی و صحبت کردن با گیاهان واقعاً بر رشد آنها تأثیر دارد؟

ارتباط بین انسان و گیاهان از دیرباز مورد توجه بوده و بسیاری از علاقهمندان به نگهداری گل و گیاه بر این باورند که صحبت کردن یا پخش موسیقی برای گیاهان موجب رشد و شادابی بیشتر آنها میشود. اما آیا این ادعا واقعیت علمی دارد یا یک افسانه دوستداشتنی است؟
ریشه باور پخش موسیقی و صحبت با گیاهان
ایده تأثیر موسیقی و کلمات محبتآمیز بر گیاهان از آزمایشهای دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ آغاز شد. برخی پژوهشگران و علاقهمندان ادعا کردند گیاهانی که با آنها صحبت میشود یا برای آنها موسیقی ملایم پخش میشود، نسبت به گیاهان دیگر رشد بیشتری نشان میدهند.
مطالعات علمی؛ نتیجه تحقیقات چیست؟
۱. تأثیر صدا بر رشد گیاه؛ پژوهشها چه میگویند؟
مطالعات علمی مختلف، نتایج متفاوتی را نشان دادهاند:
برخی آزمایشهای محدود نشان دادهاند، لرزشهای صوتی میتواند بر حرکت آب و جذب مواد مغذی در گیاه اثر گذارد.
موسیقی کلاسیک یا ملایم (نسبت به سایر ژانرها) نتایج مثبتتری در برخی پژوهشها داشته است.
اما بسیاری از پژوهشها، افزایش قابل توجه یا پایدار در رشد و سلامت گیاهان را تأیید نکردهاند و معتقدند این تغییرات اغلب کوتاهمدت و جزئی است.
۲. صحبت کردن با گیاهان؛ واقعیت یا تلقین روانی؟
صحبت کردن، اگر با فاصله نزدیک انجام شود، باعث افزایش سطح دیاکسیدکربن (CO2) اطراف برگها و ریشهها میشود که میتواند اندکی فتوسنتز را تقویت کند.
اما این تأثیر بسیار ناچیز و موقتی است و نمیتواند جایگزین تغذیه و مراقبت اصولی شود.
لذت و آرامش روانی برای صاحبان گیاهان، جزو اثرات مثبت و حقیقی این ارتباط است اما برای خود گیاه، تأثیر شگرف علمی اثبات نشده است.
نکات کلیدی برای اثر مثبت بر رشد گیاهان
نور، آب، خاک و کود مناسب همچنان مهمترین عوامل رشد گیاهان هستند.
اگر با گیاه خود صحبت یا برایش موسیقی پخش میکنید، توجه به حال خوب خودتان هم مهم است؛ اثری آرامبخش خواهد داشت.
صداهای بسیار بلند یا فرکانس بالا ممکن است موجب آسیب به گیاه شود.
نور خورشید، تهویه مناسب و مراقبت منظم، هزار برابر بیشتر از حرف زدن یا موسیقی روی سلامت گیاه اثر دارند.
جمعبندی
هرچند برخی آزمایشها اثر بسیار جزئی و کوتاهمدت ارتعاشات صوتی بر گیاهان را نشان دادهاند اما هنوز شواهد علمی قطعی درباره تأثیر پایدار موسیقی یا صحبت کردن با گیاهان بر رشد آنها در دست نیست. نکته مهم این است که توجه و محبت به گیاهان باعث شادی صاحبان آنها و افزایش انگیزه برای رسیدگی بیشتر میشود که همین امر، در نهایت به رشد بهتر گیاه کمک خواهد کرد.