حشره زنجره مو

زنجره مو با نام علمی  cicadatra alhageos یکی از آفات کلیدی تاکستانها محسوب میشود این آفت میتواند در برخی مناطق 50 تا 90 درصد خسارت وارد کند. شرایط خاص بیولوژی این آفت هر چهار سال قادر به ایجاد یک نسل است، مبارزه با آن را بسیار سخت می کند.

چرخه زندگی:

حشره های بالغ زنجره مو از اواخر خرداد تا اواخر مهرماه به تدریج ظاهر میشوند ولی اوج ظهور آنها در دهه اول و دوم تیرماه است. طول عمر حشره بالغ حداکثر دو هفته است. حشره های نر و ماده، یک هفته بعد از ظهور و تغذیه از شیره گیاهی جفتگیری می کنند. تخم های خود را به صورت دو ردیف خط چین در زیر پوست شاخه های یکساله می گذارد و روی آن را با ماده اسفنجی سفید رنگی میپوشاند

پس از آن پورههای سن 1 ،ظاهر شده و از روی شاخه به روی خاک میافتند. آنها به سرعت خود را ازمحل شکافهای عمیق خاک، به ویژه شکافهای یقه مو با خاک، به ریشه های موئینگی میزبان رسانده و روی آنها مستقر شده و از شیره گیاه تغذیه میکنند.

با توجه به شرایط آب و هوایی، خروج پوره های سن 5 از خاک، و به تبع ظهور حشره های بالغ، تدریجی بوده و مدت ظهور آن ها در طبیعت حدود 108 تا 132 روز است. اما اوج ظهور آنها در دهه اول و دوم تیرماه رخ میدهد. دوره تخم تا حشره بالغ زنجره مو 4 سال به طول می انجامد.

مورفولوژی:

زنجره مو از راسته نیم بالان، دارای سر و بدن بزرگ، بالهای شفاف و چشمان بزرگ مرکب است، طول بدن حشره بالغ نر 20 تا 24 میلیمتر و ماده 24 تا 32 میلیمتر می باشد. رنگ بدن سبز روشن و دو خط سبز تیره یکی بین قفسه سینه اول و عقب سر و دیگری بین قفسه سینه دوم و سوم دیده میشود. شاخک ها هفت مفصلی هستند و پنج مفصل آخر به شکل رشته باریک یا سوزن درآمده است. در حشره ماده، تخمریز سر نیزه ای و طول آن حدود یک سانتیمتر است زنجره ماده، فاقد اندام تولید صدا است.

نحو خسارت:

میزان خسارت آفت زنجره مو توسط حشره های بالغ و پوره ها، در تاکستان ها به 50 تا 90 درصد کل محصول در سال میرسد فعالیت و خسارت این آفت در زمین هایی که عمق خاک آنها کم است و گیاهان میزبان آفت دارای ریشه های متراکم سطحی هستند، زیادتر است. نوعی از خسارت، در ارتباط با حشره های بالغ است، حشره بالغ روی سرشاخه ها تخم میگذارند ومعمولا محل تخمگذاری به صورت خط چین بوده و پس از مدتی هیپرتروفی ایجاد میشود اطراف شکاف های محل تخمگذاری متورم شده و با بر هم خوردن نظم آوندها، در جریان شیره گیاه اختلال ایجاد میشود. در اثر آن، رشد جوانه های جانبی متوقف شده و از مقدار میوه و کیفیت آن کاسته میشود همچنین در اثر جریان شدید باد یا فشارهای مکانیکی، از محل این برآمدگیها، شاخه ها میشکنند خسارت عمده این آفت مربوط به پوره های آن است که به مدت 4 سال روی ریشه گیاه میزبان مستقر شده و از شیره گیاه تغذیه میکنند. همین امر باعث ضعف شدید گیاه میزبان میشود. برگها زرد شده و رشد شاخه های جوان کند و یا به کلی متوقف میشود. همچنین حبه ها و خوشه های انگورکوچک و کم پشت در شرایط آلودگی شدید، خوشه ها خشک میشوند. رشد مجدد چند سرشاخه از یک محل، کاهش تعداد و طول شاخه ها و وجود سوراخ هایی تا قطر یک سانتی متر در خاک پای درخت از علائم دیگر خسارت میباشد.

کنترل حشره زنجره:

استفاده از بستر مناسب در احداث تاکستانها: خاک های سبک و شنی، آب و کود را در سطح خاک نگه نمیدارند و ریشه های سطحی در سطح خاک ایجاد نمیشوند. بدین ترتیب دسترسی پوره ها به ریشه دیرتر انجام شده و تلفات زیادی به آنها وارد میشود.

انتخاب ارقام مناسب: پیوند ارقام حساس (عسکری و یاقوتی) روی ارقام مقاوم (شاهرودی، مهرگان، صاحبی، فخری)توصیه میشود.

هرس: بهترین زمان هرس براساس مرحله زیستی گیاه، در دو نوبت شامل، زمان غوره و آبدار شدن میوه میباشد.

مدیریت علفهای هرز: در فصل تابستان، ریشه های افشان علفهای هرز عامل اصلی ورود و خروج پورههای آفت به خاک میباشند.

آبیاری منظم و کافی: تاکستانها بایستی منظم و به مقدار کافی آبیاری شوند. چرا که با آبیاری سطحی، ریشه درختان در سطح خاک گسترش مییابد و درنتیجه دسترسی پوره های سن 1 ،به ریشه ها آسان میشود. آبیاری در هنگام اوج خروج پوره های سن 5 ،دالان سازی و خروج از خاک را تسهیل میکند

تقویت درختان: برای تقویت درختان، کود بایستی در سایه انداز درخت و یا به صورت نواری در دو طرف درختان در عمق ریشه ها قرار گیرد. در زمستان و پاییز، دادن کود دامی پوسیده (به استثنای کود مرغی) به پای بوته های مو، پوک شدن سطح بالایی خاک و نفوذ آب باران به اعماق خاک و درنتیجه خفگی و سرمازدگی پورههای آفت را موجب میشود.

انجام مبارزه شیمیایی به تنهایی و بدون انجام روشهای غیرشیمیایی که در بالا گفته شد، به هیچ وجه کارایی مناسب نداشته وتوصیه نمیشود. مبارزه شیمیایی اختصاصی با حشره های بالغ، به علت تحرک و جابجایی زیاد، تاثیر قطعی روی جمعیت آفت ندارد.

برای مبارزه شیمیایی با زنجره مو: تمهیداتی که برای مبارزه با کرم سفید ریشه از طریق ضدعفونی کردن خاک صورت میگیرد،در این مورد نیز قابل توصیه است. هدف از این سم پاشی ها این است که پوره های آفت هنگام داخل شدن به زمین و هنگام خروج مسموم شده و از بین بروند. استفاده از آفتکش گرانول فیپرونیل %2. به مقدار 50 گرم و یا فیپرونی %SC5 به مقدار 20 میلیلیتر به ازای هر درخت به همراه ایمیداکلوپرید %SC35 با غلظت 15 میلی لیتر در 20 لیتر آب به ازای هر درخت، به صورت کاربرد از طریق خاک در سطح سایه انداز درخت مو قبل از آغاز پرواز حشره بالغ در اواخر بهار توصیه میشود. برای مصرف ابتدا خاک سایه انداز درخت به عمق 20 تا 30 سانتی متر برداشته شود و پس از ریختن محلول یا گرانول سم، خاک برگردانده شده و حداکثر 2 تا 3 روز پس از تیمار درختان، آبیاری روش آبیاری معمولی یا روش آبیاری تحت فشار صورت پذیرد. ضمنا با توجه به پایداری طولانی این حشره کش ها در خاک حدود 40 تا 60 روز از مصرف غوره و برگ درختان مو پس از کاربرد حشره کش ایمیداکلوپرید، خودداری گردد. توصیه میشود در مناطق با برداشت زودرس پس از برداشت محصول و در سایر مناطق قبل از ظهور حشرات بالغ در اواخر بهار سموم مصرف شود.