اسیدهیومیک و کاربرد آن در کشاورزی

اسید هیومیک چیست و چه تاثیری در رشد و حاصل خیزی خاک دارد؟ آیا سبب افزایش محصول می گردد یا خیر و منبع تامین آن کجاست؟ شهر گیاه به این پرسش و پرسش های نظیر آن پاسخ می گوید:

اسید هیومیک چیست؟

اسید هیومیک از جمله کودهای آلی و یک محرک زیستی است که به ریشه های گیاه می پیوندد و از این طریق به جذب آب و مواد غذایی توسط گیاه کمک کرده و از آب شویی و از دست رفتن آنها جلوگیری می کند. اسید هیومیک یک اسید ضعیف است که موجب بهبود و اصلاح خصوصیات خاک و حاصلخیزی آن می شود و می‌تواند برای چمن، درختان، درختچه‌ها، بوته‌ها، باغچه‌ها و حتی گیاهان آپارتمانی استفاده شود. مصرف این کود آلی بطور چشمگیری استفاده از کودهای شیمیایی را کاهش می دهد و نتیجه ی بهتری برای کشاورز به بارمی آورد. هیومیک اسید نه تنها خاک و بستر پرورش گیاهان را تقویت می‌کند، بلکه محصولات کشاورزی را به لحاظ کیفی متحول می‌کند.

در کشورهای اروپایی که خاکشان اسیدی است، این ترکیب کاربرد کمتری دارد، زیرا اسید هیومیک در خاک های قلیایی بهتر عمل می کند. ولی در کشورهای استرالیا و آمریکا که جنس خاک شان کویری است استفاده از اسید هیومیک رواج بیشتری دارد.

مشخصات ظاهری و ساختاری اسید هیومیک

هیومیک اسید‌ها از تجزیه بقایای مواد ارگانیک( آلی) بدست می آید و شامل مولکول‌هایی با زنجیر بلند و وزن مولکولی زیاد بوده و برنگ قهوه ای تیره هستند. هیومیک اسید یک اسم کلی است که به ترکیب پیچیده‌ای از اسیدهای متفاوت اطلاق می شود و فقط یک نوع اسید نیست. از آنجا که این ماده pH اسیدی ضعیف (8/3 تا ۵) دارد و مشتق از هوموس می‌باشد به نام هیومیک اسید هم شناخته می‌شود، اما حقیقتاً هیچ شباهتی به اسیدهای شناخته شده چه معدنی و چه آلی ندارد. این ترکیبات می‌توانند میلیو‌ن‌ها سال در طبیعت دوام بیاورند و اعمال بسیار شگرفی انجام دهند که قابل قیاس با هیچ ترکیب دیگری نیست. این اسیدها به طور طبیعی در چرخه حیات در خاک، اقیانوس و رودها وجود دارند. در واقع گیاهان و جانوران مدفون‌شده در خاک، در اثر تابش نور خورشید و با وجود گرما و رطوبت به منبع خوبی از مواد آلی و معدنی تبدیل شده‌اند که یکی از این مواد معدنی هیومیک است. اهمیتی که اسید هیومیک برای صنعت کشاورزی دارد، از این جهت است که ثمربخشی خاک و در نتیجه بازدهی پروسه‌های کشت و زرع را به میزان قابل‌توجهی بالا می‌برد. 

در اثر تجزیه بقایای گیاهان و جانوران ، طی فرایند هموسی شدن ماده ای بدست می آید که هوموس یا گیاخاک نامیده می‌شود. هوموس از سه جزء تشکیل می‌شود: هیومیک اسید(ماده قهوه ای تیره که در مواد قلیایی محلول است اما در آب و اسید نامحلول است)، اسید فولویک(ماده زرد تا قهوه ای که هم در مواد قلیایی و هم در آب و اسید محلول است) و هیومین(ماده سیاه رنگ که در تمام مواد قلیایی، آب و اسید ها نامحلول است). این ترکیبات به دلیل نقشی که در ساختار خاک و انتقال مواد مغذی بین خاک و گیاه دارند، برای محیط‌های خاک سالم بسیار باارزش هستند.

بهترین نتایج اقتصادی از کاربرد اسید هیومیک را می توان در خاک های سبک و شنی و فاقد هوموس به دست آورد. این موضوع تقریباً برای تمام خاک های مناطق خشک و گرم صادق است. در نتیجه کانی سازی زیاد میزان مواد آلی، تامین اسید هیومیک پایدار برای این خاکها ضروری است .

فواید هیومیک اسید

هیومیک اسید موجب بهبود ساختار خاک شده و بعلت رنگ تیره ای که به خاک می دهد، جذب انرژی خورشید را افزایش داده و چون باعث گرم شدن خاک می گردد ، گیاهان را در برابر تنش سرمازدگی حفظ می کند. ترکیبات هیومیکی با تقویت میکروارگانیسم‌های مفید خاک و از بین بردن میکروب‌های زیان آور، سلامت خاک را بهبود می دهند. مهم‌ترین تاثیر هیومیک اسید بر افزایش ریشه زایی گیاهان و در نتیجه دسترسی بیشتر به مواد مغذی موجود در خاک است. هیومیک اسید گیاهان و درختان را در برابر تنش های محیطی همچون شوری خاک و خشکی مقاوم می کند. اسید هیومیک رشد ریشه اصلی را افزایش داده و حجم آن را بالا می برد طوری که راندمان سیستم ریشه با وجود اسید هیومیک به حداکثر کارایی می رسد و زمانی که ریشه بتواند مواد مغذی را به نحو عالی از خاک بگیرد و به بخش های در حال مصرف برساند، بالطبع تولید محصول نیز افزایش می یابد.

از دیگر فواید هیومیک اسید می توان به موارد زیر اشاره کرد:

-  سبب افزایش جذب عناصر ماکرو و ریز مغذی ها می شود،

-  باعث تحریک جوانه زنی، شکوفه دهی درختان، افزایش تعداد میوه ها و درشتی و بازار پسندی آنها می شود،

- pH خاک را تنظیم می کنند،

- مواد سمی ناشی از استفاده بی‌رویه از کود‌های شیمیایی در خاک را کاهش می دهد،

- موجب بهبود ساختمان خاک از جمله کاهش تراکم و فشردگی و ارتقاء خواص فیزیکی و شیمیایی خاک می گردد،

- راندمان مصرف سایر کودها را افزایش می دهد،

- با محیط زیست سازگار است و استفاده از آن مانع نگرانی از آلوده شدن آب‌های سطحی و زیرزمینی می گردد،

- سبب افزایش کیفیت و کمیت محصولات زراعی و باغی می گردد،

- روند تهویه خاک را افزایش داده و باعث بهبود دانه بندی خاک می شود،

- مقاومت گیاه را در برابر بیماری ها افزایش داده و سبب کاهش مصرف سموم می شود،

 - مقاومت گیاهان به سرما، شوری و کم آبی را افزایش می‌دهد،

-دوام اثر آن زیاد است و تا چند سال اثر آن در خاک باقی می‌ماند،

- با طبیعت سازگار است و خطری برای گیاه و یا محیط زیست ندارد،

- ظرفیت نگهداری آب در خاک را افزایش می دهد و در نتیجه به مقاومت گیاهان در برابر خشکسالی کمک می کند،

- آبشویی را کاهش می دهد،

- جذب نیتروژن توسط گیاهان را افزایش می دهد،

- مانع از مخلوط شدن نیترات و آفت کش ها با آب های زیرزمینی شده و درنتیجه از آلودگی آب های زیرزمینی جلوگیری می کند.

روش مصرف اسید هیومیک:

اسیدهیومیک با اکثر کودهای شیمیایی سازگار بوده و قابل اختلاط می‌باشد و می‌تواند از طریق محلول‌پاشی، مصرف خاکی و سیستم‌های آبیاری تحت فشار مورد استفاده قرار گیرد. این ترکیب را می توان به روش های محلول پاشی ، با استفاده از آب آبیاری و نیز بذرمال استفاده کرد.

محصولات هیومیک اسید تولیدی و وارداتی شرکت البرز بهسم از کیفیت بالایی برخوردار بوده و ضمن آنکه نقش بسزایی در بهبود ساختار فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک دارند، درعین حال موجب افزایش چشمگیر کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی می شوند.

منابع:

1. Humic Acid: The Science of Humus and How It Benefits Soil. https:// www.ecofarmingdaily.com
2. What Is Humic Acid? Where Does It Come From? https://soilbiotics.com
3. What Is Humic Acid? http: www.earthgreen.com
4. What Is Humic Acid? https:// www.humintech.com
5. What Are Humic Acids and Their Sources? https:// www.humintech.com
6. Humic Acid: Overview, Uses, Side Effects, Precautions. https:// www.webmed.com